Velika seoba Srba se odnosi na dve povezane migracije stanovništva u 17. i 18. veku prilikom kojih je veliki broj Srba sa Kosova i južnih krajeva prešao na sever, u područja južne Ugarske (Vojvodine) i austrijske Vojne krajine.
Prva Velika seoba Srba se odigrala pod pećkim patrijarhom Arsenijem III Čarnojevićem početkom 1690. godine, tokom Velikog bečkog rata, koji je trajao od 1683. do 1699. godine. Druga Velika seoba Srba se odigrala pod pećkim patrijarhom Arsenijem IV Jovanovićem 1740. godine, nakon Rusko-austro-turskog rata, koji je trajao od 1735. do 1739. godine.
Usled ovih seoba broj srpskog stanovništva na Kosovu se drastično smanjio. Nakon srpskih seoba, Albanci iz planinskih područja Malesije se spuštaju u plodne i opustele doline Metohije. Nakon migracija, srpski etnički centar se seli iz starih područja Raške i Kosova u Šumadiju i Vojvodinu. Usled ovih migracija, srpsko stanovništvo na Kosovu krajem 18. veka postaje manjinsko.
Prva velika seoba Srba
Austrijska vojska je uspešno ratovala, oslobodila je Ugarsku, Srbiju i prodrla do Makedonije. Prilikom prolaska kroz srpske krajeve, Srbi su dizali ustanke i priključivali se austrijskoj vojsci 1689. godine. U ovome je pećki patrijarh Arsenije III Čarnojević bio izuzetno angažovan, pa je čak pretio i izopštenjem iz Crkve svakome ko je bio u vezama sa Turcima. Saveznički zapovednik Silvio Pikolomini je 1689. osvojio Prištinu, Prizren, Peć i Skoplje, koje je spalio. Kada su Turci potisnuti, Branković je počeo da predstavlja pretnju austrijskim vlastima, pa je uhapšen u Kladovu 29. oktobra 1689, odakle je sproveden u Beč, gde je ostao zatočen do svoje smrti.
Krajem godine (9/11 1689), austrijski komadant Silvio Pikolomini (Piccolomini) umire od kuge, nakon čega su Turci povratili snagu i krenuli u kontraofanzivu protiv Austrijanaca. Istovremeno Francuska je zabrinuta usponom Austrije i obljavljuje joj rat. Početkom 1690. austrijska vojska se povuče na levu obalu Dunava i Save. Plašeći se osvete Turaka, mnogi Srbi, predvođeni Čarnojevićem, koji su u ovom ratu vojno pomagali Austrijance, krenuli su za austrijskom vojskom 1690. godine u Veliku seobu ka Ugarskoj.
Izbeglice su se na putu ka Austriji zaustavljale u Beogradu, čije su ulice bile pune leševa pocrnelih od zime, koje nije imao ko da sahrani. Patrijarh Arsenije je 18. juna 1690. u Beogradu sazvao crkveno-narodni sabor Srba u izbeglištvu. Zboru je, pored patriarha, prisustvovalo i 5 episkopa. Srbi su kao izaslanika poslali jenopoljskog episkopa Isaiju Đakovića caru Leopoldu I tražeći dozvolu da se nasele i da im garantuje crkveno-školsku autonomiju. Pri pregovorima u Beču, Đaković je sarađivao sa Đorđem Brankovićem, koji se tu nalazio u internaciji. Car je izdao povelju kojom im dozvoljava da se nasele sve do Budima i Komorana i garantovao im je crkveno-školsku autonomiju uz uslov da budu austrijska vojnici. Ovom poveljom je ozakonjen položaj Srba u Ugarskoj. Car je 10. (20.) avgusta 1691. objavio ukaz po kojem sva imanja onih Srba koji budu umrli bez naslednika imaju pripasti crkvi i arhiepiskopu, a patrijarhu (odnosno arhiepiskopu) je priznato pravo jurisdikcije i u svetovnim stvarima.
Otomanske vlasti su kao glavne krivce pobune videli Srpsku crkvu, pa su upali u pećku patrijaršiju, i mnoge manastire: Dečani, Mileševa, Đurđevi stupovi, Sopoćani, Ravanica i Studenica. Turci su istovremeno pokušali da zaustave pokret seobe i da umire Srbe. Veliki vezir Mustafa Ćuprilić je objavio opštu amnestiju za sve koji se u roku od šest meseci vrate kućama. Da bi umanjio uticaj odbeglog patrijarha Arsenija, Ćuprilić je u proleće 1691. postavio novog patrijarha Kalinika, ranije sveštenika u Skoplju. Kalinik se trudio da umiri narod i povrati razbegle episkope i sveštenstvo na njihove dužnosti.
Druga velika seoba Srba
Period austrijske vladavine u Srbiji (bez Kosova) potrajao je dve decenije (1718-1739). Godine 1737. izbija novi rusko-austrijsko-turski rat (1737-1739), tokom kojeg su se kosovski Srbi na poziv pećkog patrijarha ponovo podigli protiv Otomanske države, u želji da se priključe austrijskoj pokrajini Srbiji. Arsenije IV Jovanović se pridružio austrijskoj vojsci po izbijanju rata 1737. godine. Ali, kao i prethodni put, Austrija ubrzo doživljava poraz a narod biva prepušten na milosti i nemilost.
Ponovno uspostavljanje turske vlasti dovelo je do Druge velike seobe Srba. Plašeći se turske odmazde, Srbi su na čelu sa patrijarhom Arsenijem IV Jovanovićem krenuli na sever, u Ugarsku i Austriju, 1740. godine. Međutim, Vuk Karadžić u svojim zapisima beleži da su ih Turci presreli, pa je mnogo više onih koji su krenuli za patrijarhom pobijeno (oko 80,000 ljudi), no što je stiglo do Austrije.
Beogradskim mirom, Turska je povratila izubljene teritorije u prošlom ratu i ponovo je granica upostavljena na Savi i Dunavu, a Beograd je postao središte pašaluka. Turci su na razne načine pokušavali da pridobiju Srbe u Beogradskom pašaluku, zbog blizine granice i zbog toga su im davali razne privilegije. Pritisak na srpsko stanovništvo u pašaluku bio je znatno manjeg intenziteta nego u drugim delovima Turske, a i čitlučenje je bilo manje izraženo u Beogardskom pašaluku.
U Austriji, nakon smrti karlovačkog mitropolita Vikentija, Arsenije postaje karlovački mitropolit i duhovni poglavara celog srpskog naroda. Arsenije IV je, na mestu stare i skromne mitropolijske rezidencije u sremskim Karlovcima podigao novi dvor i kapelu svetog Trifuna koja je postojala sve do podizanja karlovačke Saborne crkve. Za vreme upravljanja Karlovačkom mitropolijom patrijarh Arsenije IV nije imao nikakve veze sa svojim naslednikom na tronu Pećke patrijaršije, patrijarhom Joanikijem III, kojeg je postavila Carigradska patrijaršija. U Karlovačkoj mitropoliji su tada ukinute i pećke kutije za skupljanje priloga u korist Pećke patrijaršije, sa kojom su prekinute i duhovne veze.
Tokom ove seobe, Srbi su masovno stigli čak do carske Rusije, gde su se naselili u oblasti po njima nazvane Slavenosrbija i Nova Srbija, na današnjem području Ukrajine.
