U laboratoriji za konzervaciju i restauraciju čačanskog Muzeja trenutno se nalaze delovi lamelarnog oklopa iz VI veka koji je pronađen prošle godine tokom arheološkog iskopavanja na jeličkoj Gradini.
Prema rečima dr Mihaila Milinkovića, profesora na Filiozofskom fakultetu u Beogradu i dugogodišnjeg rukovodioca ovih arheoloških iskopavanja, na jeličkoj Gradini se prethodnih godina povremeno nailazilo na pojedinačne nalaze karakterističnih perforiranih izduženih gvozdenih pločica, delova lamelarnih oklopa. Međutim, 2013. godine otkriven je najverovatnije ceo oklop u građevini označenoj kao Objekat X, u Gornjem gradu. U Srbiji je do sada poznat još jedan nalaz lamelarnog oklopa iz istog perioda. Reč je o oklopu sa lokaliteta Sapaja, u ataru starog Viminacijuma kod koga su se delom sačuvale i kožne vezice, te se može jasno videti na koji je način bio sastavljen.
Do koje mere je lamelarni oklop koga čini veliki broj gvozdenih pločica očuvan utvrdiće se nakon konzervatorsko-restauratorskog tretmana, koji se vrši u laboratoriji Narodnog muzeja u Čačku. Nažalost, zgrada u kojoj je oklop čuvan (možda okačen na zidu), izgorela je u silovitom požaru, krajem VI ili početkom VII veka, kao i ceo grad na Jelici, uostalom, kao i mnoga druga tadašnja naselja na Balkanu, a što stoji u vezi sa prodorima Avara i naseljavanjem Slovena. Kožni delovi oklopa koji su povezivali pločice tokom požara potpuno su izgoreli, a pretpostavlja se da su preko oklopa po svoj prilici pali delovi krovne konstrukcije, što je dodatno rastavilo njegove komponente, objašnjava profesor Milinković.
Prema rečima Slobodana Bogojevića, dipl. inž. tehnologije, konzervatora Muzeja u Čačku delovi oklopa nedavno su analizirani u Institutu za nulearne nauke Vinča u saradnji sa fizikohemičarom dr Veliborom Andrićem koji ima višegodišnje iskustvo u analizi kulturnih dobara odnosno u radu sa prenosnim EDXRF spektrometrom. Najpre je izvršeno rendgensko snimanje kako bi se utvrdio stepen očuvanosti gvozdenih pločica, a zatim je vršena i energetski disperzivna rendgenska fluorescentna spektroskopska analiza kako bi se identifikovao tačan sastav pločica. Prema rečima Bogojevića, delovi pločica sadrže u većoj meri dobro očuvano metalno jezgro. Trenutno je, u laboratoriji, u toku proces kombinovanog mehaničkog, ultrazvučnog i hemijskog čišćenja nakon čega će se fragmenti oklopa ponovo analizirati u Vinči.
Planirana je takođe i delimiča rekonstrukcija oklopa kao i publikovanje stručnog rada u kome će detaljno biti obrađen arheološki kontekst predmeta, opisan konzervatorsko – restauratorski tretman i predstavljeni rezultati analiza, dodaje Bogojević. Lamelarni oklopi, uglavnom potiču sa istoka (Azija), sastojali su se od zaštite za gornji deo tela, a mogli su podrazumevati i šlem koji je mogao imati štitnik za vrat u vidu mreže od gvozdenih karika, čak i zaštitu za konja. Bili su sačinjeni od manjih gvozdenih pločica koje su bile međusobno spojene kožnim trakama i koje su se delimično preklapale. Ovakvi oklopi su bili veoma cenjeni zbog toga što su se ugibali i na taj način amortizovali udarac.
U vremenu Seobe naroda, posebno u VI veku, bili su korišćeni i u Evropi, kako u Istočnom rimskom carstvu (Vizantiji), tako i među raznim varvarskim plemenima, na primer Alemanima, gde ih je nosila ratnička aristokratija kaže profesor Milinković.Naši arheolozi će kao i prethodnih godina učestvovati na arheološkim istraživanjima na Gradini na Jelici, a za ovu godinu Muzej u Čačku priprema značajnu izložbu posvećenu višegodišnjim istraživanjaima na Gradini na kojoj će biti izloženi najznačajniji predmeti vezani za ovaj lokalitet uz bogato pripremljen katalog, ističe Delfina Rajić, direktor Muzeja.
Izvor: ObjektivNo1.
Video: TV Galaksija 32
